Zalety Origami – tradycyjnej japońskiej (mającej swe „korzenie” w starożytnych Chinach) sztuki składania papieru, zostały szybko dostrzeżone przez pedagogów. Ich doświadczenia wskazują, że sztuka Origami wykorzystywana podczas różnych zajęć niesie za sobą daleko idące korzyści. Jako formę usprawnienia edukacji, może stać się prostym elementem pedagogicznym w pracy z dziećmi w każdych warunkach.
Zdaniem osób, które korzystają z osiągnięć tej sztuki w swojej codziennej praktyce nauczycieli-wychowawców, Origami uczy logicznego myślenia, systematyczności, dokładności i precyzji manualnej, rozwija wyobraźnię przestrzenną, zdolności twórcze, jest mądrym i głęboko wychowawczym zajęciem.
Zajęcia z wykorzystaniem sztuki Origami rozwijają: myślenie twórcze, konstrukcyjne, wyobraźnię przestrzenną, sytuacyjną, ułatwiają zapamiętywanie, uczą prostoty, estetyki, dokładności i dyscypliny.
Systematyczne wykorzystywanie tej sztuki podczas zajęć pozwala na doskonalenie zdolności manualnych dziecka, wzbogacanie jego wrażliwości na otaczający świat, wzbudza naturalną chęć poznania przyrody czy otaczającego świata.
Korzystanie z osiągnięć Origami w codziennej praktyce pedagogicznej wpływa pozytywnie na osobowość małego człowieka, zmierzającego do poznania własnej wartości oraz rozwija jego fantazję, umożliwiającą samodzielne tworzenie. Dodatkowo Origami przyczynia się do pogłębiania relacji międzyludzkich.
Origami jako narzędzie edukacyjne
Origami wymaga od dziecka precyzji składania, wymaga wielkiej koncentracji – poszczególne czynności muszą być wykonane ściśle według określonej kolejności. Jest tu więc miejsce na naukę logicznego myślenia. Posiada ona szeroki walor uspokajający, rozbudza zainteresowania oraz chęć nowych poszukiwań.
Składanie papieru wymaga koncentracji, dziecko zapamiętuje kolory, kształty, sposoby zgięć o różnym stopniu zaawansowania, samo odkrywa nowe kombinacje, które dowartościowują go jako twórcę oraz systematycznie wpływają na rozwój podstawowych procesów uczenia się.
Składanie figurek Origami doskonali precyzje ruchów rąk, a samodzielna manipulacja modelem odgrywa ważną rolę w procesie rozwijania wyobraźni. Dziecko poznaje zmysłami odpowiednie konstrukcje, dokonuje analizy własnych możliwości.
Składanie papieru rozwija pasję twórczą dzieci, daje pełne zadowolenie i poczucie samodzielności w odniesieniu do wykonywanej pracy. Origami jest jednocześnie zabawą i nauką kompozycji, wyczucia proporcji, przestrzeni na płaszczyźnie.
Technika ta jest również metodą na szybki sukces i dowartościowanie dziecka. Poprawne wykonywanie przez ucznia kombinacji złożeń i zgięć papieru pozwala na samodzielne stworzenie określonej figury, modelu czy ciekawej dekoracji.
Z kawałka papieru można „wyczarować” piękne kształty, formy i gotowe elementy, odzwierciedlające rzeczywisty obraz. Wykonane dzieło chociażby można dotknąć, wziąć do ręki, przekładać, obracać i modelować, wprawić w ruch.
Sztuka Origami pozwala więc na głębsze zrozumienie treści, wzbudza chęć przygody i poznania cech wykonywanych przedmiotów.
Origami w zajęciach plastycznych
Dzięki wykorzystaniu tej sztuki na zajęciach plastycznych wielu uczniów pozbywa się obaw związanych z podejmowaniem działań artystycznych, gdyż uprawianie tej sztuki nie wymaga specjalnych uzdolnień. Wyrabiając jednocześnie coraz większą sprawność manualną, a efekt pracy wyzwala w dziecku chęć do nowej twórczości.
Uczniowie pomagają sobie wzajemnie w przygotowaniach, przezwyciężają niewiarę we własne siły, ponieważ każda praca przynosi spodziewany efekt. Uczniowie rozpoczynają pracę od prostych złożeń, przechodząc stopniowo do trudniejszych. Mają możliwość wyboru tematu pracy, pracują w indywidualnym tempie.
Dodatkową zaletą może być również kontynuowanie pracy z samodzielnie wykonaną figurą, tj. nazywanie przedmiotów, rzeczy, zwierząt. Ćwiczenia w formułowaniu poprawnej wypowiedzi, oraz wypowiadanie się na określony temat pełnymi zdaniami. Zadawanie pytań i udzielanie poprawnych odpowiedzi, określanie cech za pomocą przymiotników, nauka samodzielnego wypowiadania życzeń i własnych poglądów.
Wielu praktyków uważa, że indywidualizacja pracy podczas wykonywania figurek Origami, przyczynia się do poprawy kontaktów między dziećmi. M.in. przez to, że nie ma rywalizacji i kształtowania cech społecznych. Nie wszyscy jednak zgadzają się z tym poglądem, a korzystając z własnych doświadczeń mnożą przykłady rywalizacji. Zresztą wszechobecnej we współczesnej edukacji.
Origami w edukacji matematycznej
Sztuka Origami może również znaleźć zastosowanie w matematyce, przede wszystkim poprzez ćwiczenia w orientacji w stosunkach czasowo-przestrzennych. Wyodrębnianie cech wielkościowych, porównywanie ich szukanie cech wspólnych, ocena wielkości, koloru, kształtu czy materiału.
Równocześnie pobudza fantazję, wyrabia pracowitość, uczy logicznego myślenia, rozwija wrażliwość na otaczający świat i wyobraźnię przestrzenną. Origami doskonale ćwiczy pamięć, wyrabia dokładność, precyzję, zręczność manualną. Uczy umiejętności wykonywania szeregu czynności we właściwej kolejności, sprzyja natomiast koncentracji. Pozwala na samodzielną twórczość, wzmacnia umiejętność skupienia się i zachowania ciszy.
Origami wpływa również na ogólny rozwój psychoruchowy dziecka, kształcenie spostrzegawczości, orientacji w przestrzeni, koordynacji wzrokowo-ruchowej. Wzmaga rozwijanie wyobraźni, logicznego myślenia i podzielności uwagi. Dla nauczyciela natomiast stanowi natomiast źródło informacji o poziomie sprawności manualnej dziecka.
Zachęcamy nauczycieli, wychowawców, pedagogów oraz wszystkie osoby, które w jakikolwiek sposób korzystają ze sztuki Origami w swojej codziennej praktyce, do podzielenia się na łamach tego serwisu, swoimi doświadczeniami i zapraszamy do korzystania z zamieszczanych tutaj materiałów.
tekst: Renata Toporek
Zdjęcie: Kobiety składające żurawie origami (źródło: ukiyo-e.org)